
1. Jakie przepisy regulujÄ
zawód Dyspozytora Lotniczego?
GĆównym dokumentem opisujÄ
cym zasady uzyskania licencji FDL jest Ustawa Prawo Lotnicze z dn. 3 lipca 2002 roku (szczegóĆowe informacje znajdujÄ
siÄ w RozporzÄ
dzeniu Ministra Transportu z 2 wrzeĆnia 2013 w sprawie licencjonowania personelu lotniczego). Osoba uzyskujÄ
ca licencjÄ Dyspozytora Lotniczego zostaje wpisana do rejestru personelu lotniczego prowadzonego przez Prezesa ULC. PodstawÄ
programowÄ
dla krajowych wymogów prawnych jest dokument ICAO 7192 D-3.
2. Kto moĆŒe przeprowadziÄ szkolenie?
Szkolenia FDL mogÄ
byÄ prowadzone przez certyfikowane OĆrodki CTO (Certified Training Organization). Uzyskanie takowego certyfikatu warunkowane jest speĆnieniem okreĆlonych wymagaĆ. Proces certyfikacyjny przebiega w oparciu o RozporzÄ
dzenie MTBiGM z dnia 25 marca 2013r. w sprawie certyfikacji dziaĆalnoĆci w lotnictwie cywilnym (Dz.U. z 2013r, poz. 421). Po uzyskaniu certyfikatu oĆrodek jest pod staĆym nadzorem UrzÄdu Lotnictwa Cywilnego.
3. Jakie doĆwiadczenie w prowadzeniu szkoleĆ FDL ma FDS OPS?
FDS OPS jest niekwestionowanym liderem w zakresie szkolenia dyspozytorów lotniczych w Polsce. Od poczÄ
tku dziaĆalnoĆci tj. od 2006 roku przeszkoliliĆmy ponad 250 osób, które w wiÄkszoĆci z sukcesami realizujÄ
siÄ w zawodzie dyspozytora w Polsce i na Ćwiecie. Wiemy, ĆŒe podstawÄ
sukcesu tej dziaĆalnoĆci jest jakoĆÄ, którÄ
zawsze stawiamy na pierwszym miejscu. Pozytywne w 95% opinie kursantów utwierdzajÄ
nas w przekonaniu, iĆŒ nasz standard szkolenia zdecydowanie wychodzi na przeciw PaĆstwa oczekiwaniom.
NaleĆŒy podkreĆliÄ, ĆŒe trudne egzaminy UrzÄdu Lotnictwa zaliczajÄ
osoby, dla których kurs w FDS OPS jest pierwszym kontaktem ze Ćwiatem lotniczym.
Nasza kadra to ludzie z duĆŒym doĆwiadczeniem dydaktycznym i wiedzÄ
lotniczÄ
.
4. Jak dĆugo trwa szkolenie i jakie przedmioty obejmuje?
Szkolenie do licencji FDL odbywa siÄ dwuetapowo. Pierwszy etap obejmuje 285 godzin czÄĆci teoretycznej. Warunkiem zaliczenia tej czÄĆci szkolenia jest osiÄ
gniÄcie przez uczestnika pozytywnej oceny z ustnych i pisemnych (testowych) sprawdzianów oraz frekwencja wynoszÄ
ca minimum 75%. Kolejnym etapem jest czÄĆÄ praktyczna, która obejmuje 40 godzin. ZajÄcia odbywajÄ
siÄ w 6-osobowych grupach pod okiem doĆwiadczonych dyspozytorów. Warunkiem zaliczenia tej czÄĆci jest uzyskanie pozytywnej oceny praktycznego egzaminu wewnÄtrznego.
CaĆoĆÄ szkolenia trwa okoĆo 18 tygodni. CzÄĆÄ teoretyczna realizowana jest w systemie weekendowym (wykĆady piÄ
tek po poĆudniu, sobota, niedziela). ZajÄcia praktyczne odbywajÄ
siÄ w terminach zgodnych z preferencjÄ
poszczególnych grup (kursanci dobierajÄ
siÄ w grupy podczas czÄĆci teoretycznej). Maksymalna liczba uczestników szkolenia wynosi 40 osób.
Przedmioty czÄĆci teoretycznej:
1) Prawo lotnicze
2) Ogólna wiedza o statku powietrznym
3) OsiÄ
gi i planowanie lotu: masa i wywaĆŒenie, wpĆyw masy i wywaĆŒenia na osiÄ
gi i wĆaĆciwoĆci statku powietrznego
4) CzĆowiek - moĆŒliwoĆci i ograniczenia
5) Meteorologia
6) Nawigacja
7) Procedury operacyjne
8) Zasady lotu
9) ĆÄ
cznoĆÄ
5. Czy potrzebne sÄ
badania lotniczo-lekarskie?
CzĆonkowie personelu lotniczego orzekani sÄ
na podstawie zaĆÄ
cznika 1 ICAO. W przypadku dyspozytora lotniczego wymagane jest posiadanie waĆŒnego orzeczenia lotniczo-lekarskiego na Ćwiadectwo kwalifikacji, stwierdzajÄ
cego speĆnianie wymagaĆ zdrowotnych regulowanych przepisami krajowymi. Nie ulegĆy zmianie dotychczasowe wymagania zdrowotne. Wprowadzono jedynie nowe nazewnictwo zastÄpujÄ
c "klasÄ 3" wymaganiami zdrowotnymi na Ćwiadectwo kwalifikacji z powodu przypisania klasy 3 wyĆÄ
cznie do personelu sĆuĆŒb ruchu lotniczego.
6. Czy do otrzymania licencji wymagane jest kierunkowe wyksztaĆcenie?
Nie jest wymagane, kandydat musi posiadaÄ wyksztaĆcenie minimum Ćrednie.
7. Jak wyglÄ
da proces egzaminacyjny?
Aby w peĆni przejĆÄ proces egzaminacyjny naleĆŒy w pierwszej kolejnoĆci zdaÄ 9 egzaminów teoretycznych w ULC (w przypadku FDL jest to sesja papierowa). Od kandydata na dyspozytora wymaga siÄ zaliczenia wszystkich egzaminów w trzech sesjach w przeciÄ
gu jednego roku. Wynik pozytywny poszczególnych egzaminów warunkuje uzyskanie 75% poprawnych odpowiedzi.
Kolejnym krokiem jest odbycie w przeciÄ
gu 6 miesiÄcy 90 dyĆŒurów wymaganych do uzyskania licencji, podczas których kandydat wykonuje zadania pod okiem licencjonowanych dyspozytorów. Dodatkowo naleĆŒy zdaÄ egzamin do uzyskania Ćwiadectwa operatora radiotelefonisty stacji lotniskowej naziemnej, organizowany przez UrzÄ
d Komunikacji Elektronicznej w siedzibie ULC. Zakres szkolenia FDL obejmuje równieĆŒ przygotowanie do wspomnianego testu oraz poĆwiadczenie go odpowiednim certyfikatem. Po ukoĆczeniu praktyk wystawiane jest zaĆwiadczenie, które razem z resztÄ
niezbÄdnych dokumentów oraz wnioskiem o egzamin praktyczny skĆada siÄ do siedziby ULC.
Ostatnim etapem na drodze uzyskania licencji jest zaliczenie egzaminu praktycznego. Zdaje siÄ go w wyznaczonym przez egzaminatora indywidualnym dla kandydata terminie. NaleĆŒy jednak pamiÄtaÄ o waĆŒnoĆci egzaminów teoretycznych przy zapisywaniu siÄ na czÄĆÄ praktycznÄ
(12 m-cy od daty zaliczenia ostatniego).
8. Jakie jest wymagane doĆwiadczenie do uzyskania licencji?
Oprócz skoĆczonego kursu naleĆŒy przedstawiÄ w UrzÄdzie Lotnictwa zaĆwiadczenie o odbyciu 90 dyĆŒurów w centrum operacyjnym.
9. Czy do zdobycia licencji wymagany jest certyfikat z jÄzyka angielskiego ICAO LEVEL 4?
Na chwilÄ obecnÄ
dyspozytor lotniczy nie ma obowiÄ
zku zaliczenia egzaminu z jÄzyka angielskiego zgodnie z zaĆÄ
cznikiem 1 ICAO jednakĆŒe podczas egzaminu praktycznego na licencjÄ powinien wykazaÄ, ĆŒe zna jÄzyk angielski w stopniu komunikatywnym, tj. umoĆŒliwiajÄ
cym mówienie w zakresie niezbÄdnym do wykonywania czynnoĆci dyspozytora oraz rozumienie pisanych tekstów dotyczÄ
cych informacji operacyjnych o statkach powietrznych i szeroko rozumianej dokumentacji lotniczej (w tym map).
10. Czy moĆŒna odbyÄ szkolenie e-learning?
Nie ma zastosowania. Wymagane jest szkolenie stacjonarne.
11. Jaka jest waĆŒnoĆÄ licencji Dyspozytora Lotniczego?
WedĆug najnowszych wzorów licencji ULC dokument waĆŒny jest bezterminowo. CzÄsto jest to bĆÄdnie interpretowane, jakoby uprawnienie byĆo waĆŒne bezterminowo. Dyspozytor lotniczy jest zobligowany do odnawiania badaĆ lotniczo-lekarskich zgodnie z rozporzÄ
dzeniem MTBiGM z dnia 15 marca 2013r., poz. 373 oraz zaliczania egzaminu praktycznego co 5 lat. W przypadku niespeĆnienia któregoĆ z powyĆŒszych wymagaĆ licencja traci waĆŒnoĆÄ.
12. W jakich godzinach pracuje Dyspozytor?
Godziny pracy sÄ
ustalane w zaleĆŒnoĆci od potrzeb i profilu danej firmy, jednak standardowo dyspozytorzy oraz asystenci pracujÄ
w systemie dwunastogodzinnym (np. 7-19 lub 19-7). NaleĆŒy pamiÄtaÄ, ĆŒe jest to system pracy ciÄ
gĆej 24h na dobÄ przez 7 dni w tygodniu (takĆŒe niedziele i ĆwiÄta).
13. Jak wyglÄ
da ĆcieĆŒka kariery i rozwoju?
WiÄkszoĆÄ osób planujÄ
cych rozpoczÄcie kariery w lotnictwie zaczyna swoje "lotnicze ĆŒycie" wĆaĆnie od kursu do licencji dyspozytora lotniczego. Wydaje nam siÄ, ĆŒe jest to wybór trafny. Obecnie prowadzone przez FDS OPS kursy, co podkreĆlajÄ
kursanci, dajÄ
zarówno duĆŒÄ
ogólnÄ
wiedzÄ lotniczÄ
jak i kierunkowÄ
. Uczestnik kursu moĆŒe zdecydowaÄ, czy chce kontynuowaÄ naukÄ w celu uzyskania licencji FDL, czy teĆŒ potraktowaÄ to szkolenie jako wstÄp do zdobycia zawodu pilota lub kontrolera ruchu lotniczego. Zdobycie wyĆŒej wymienionych uprawnieĆ wiÄ
ĆŒe siÄ z wieloma wyrzeczeniami oraz zainwestowaniem duĆŒych Ćrodków finansowych. LicencjÄ dyspozytora uzyskamy zdecydowanie najszybciej, a wiedza zdobyta podczas procesu szkolenia pozwoli wybraÄ wĆaĆciwÄ
dla siebie ĆcieĆŒkÄ kariery w lotnictwie.
